In de zomermaanden ziet u vaker in natuurparken en bij de lokale drogisterijen borden staan die waarschuwen voor de eikenprocessierups. Niet alleen vreten deze beestjes bomen volledig kaal, maar mensen en dieren kunnen ook gezondheidsklachten ondervinden wanneer ze in contact zijn geweest met de processierups. Wat is de processierups en welke klachten ondervinden mensen van de processierups? En hoe kunt u dit beestje bestrijden? Op deze vragen en meer zal dit artikel antwoord geven.

 

Wat is de eikenprocessierups?

De eikenprocessierups is een rups van de eikenboomvlinder, die vooral bladeren vreet. De rups nestelt zich in de eikenboom en dan vooral aan de zonnige kant van de boom. De eikenprocessierups zijn bedekt met circa 700.000 witte brandharen en juist deze haren zijn schadelijk voor de mens. De wind voert deze brandhaartjes van 0.2 tot 0.3 millimeter lang mee. Wanneer de haartjes in contact komen met de huid en ogen van de mens wordt het eiwit thaumetopoeïne losgelaten. Het lichaam maakt als reactie histamine aan, wat zorgt voor een allergische reactie. De rupsen zijn actief tussen begin april en half juli. Vooral in juni gaan de rupsen verpoppen, waarbij de brandhaartjes in de nesten achtergelaten worden en de wind dus vrij spel krijgt op de schadelijke haartjes.

Wat zijn de klachten na het in contact komen met de brandharen?

De witte brandhaartjes geven jeuk, pijn en irritatie aan de ogen, huid, luchtwegen en maagdarmkanaal. Binnen twee weken gaan de klachten meestal vanzelf over, maar bij aanhoudende klachten kunt u het beste de huisarts raadplegen. Huiduitslag is de meest voorkomende klacht bij aanraking met de brandhaartjes van de rups. De uitslag ontstaat binnen acht uur en bestaat uit jeukende of pijnlijke bultjes of blaasjes. Bij contact met uw ogen kunt u jeukende of pijnlijke ogen ondervinden of zelfs zwellingen aan het oog. Bij irritatie van de luchtwegen kunt u klachten ondervinden zoals benauwdheid, hoest, slikproblemen, loopneus, niezen of kriebel in de mond of keel. Bij het inslikken van de brandhaartjes kunnen er zelfs ontstekingen ontstaan in mondslijmvlies en maagdarmkanaal.

Wat kunt u zelf doen tegen de eikenprocessierups?

Er zijn een aantal dingen die u zelf kunt ondernemen om overlast van de eikenprocessierups te voorkomen. Voorkom ten eerste contact met de rupsen of hun oude nest. Daarvoor moet u bedacht zijn op de plekken waar de rupsen kunnen voor komen. Vermijd kortom de nabijheid van eikenbomen. Als u gaat wandelen in een gebied waar de processierups voorkomt, zorg er dan in ieder geval voor dat uw lichaam goed bedekt is. Ga niet in de buurt van eikenbomen op de grond zitten om uit te rusten of te picknicken. Bij thuiskomst is het raadzaam om uw huid en ogen met lauw water te wassen, wanneer u in een gebied bent geweest waar de rups actief is. Doe uw gebruikte kleren ook direct in de was. Wanneer u in de buurt woont van een gebied waar de rups actief is, hang dan geen was buiten om te drogen en houd ramen en deuren gesloten. Het is vooral belangrijk dat u niet zelf een nest van de processierups gaat bestrijden of verwijderen. Schakel hiervoor de gemeente of een vakkundige organisatie in.

Wat kunt u doen bij klachten?

Komt u onverhoeds toch in contact met de brandhaartjes van de eikenprocessierups, volgt u dan de volgende tips op. Het belangrijkste is dat u niet gaat krabben, ondanks de jeuk. Door te krabben verspreid u namelijk de brandhaartjes verder over uw lichaam. Met plakband kunt u proberen de brandhaartjes van uw huid te verwijderen. Ook afspoelen met lauw water is hiervoor een optie. Tegen de jeuk kunt u crèmes gebruiken, waarin aloë vera, menthol of calendula in zit. U kunt ook de bultjes met een föhn verwarmen. Dit helpt op termijn tegen de uitslag. Bij ernstige klachten, zoals benauwdheid en opzwellen, kunt u het beste direct de huisarts raadplegen. Ook bij aanhoudende klachten kan de huisarts zalf of een pilletje antihistamine uitschrijven.

Hoe kan de eikenprocessierups bestreden worden?

Ieder jaar in het voorjaar wordt de eikenprocessierups preventief bestreden, wanneer de rups nog geen brandharen heeft. De eikenbomen worden dan bespoten met een biologisch bestrijdingsmiddel. De nesten worden opgezogen met een speciale zuiger. Ook worden er door boomverzorgers vaak Xentari en Nematode gebruikt. Deze middelen doden elk klein beestje dat binnen zeven dagen aan de boom vreet.

Biologisch bestrijden

Bij bestaande nesten wordt gebruik gemaakt van een biologisch bestrijdingsmiddel. Dit middel werkt op basis van knoflook- en uienextract. Het trekt vocht uit de rups, waardoor het beestje dood gaat. Tevens komt er een coating over de rupsen heen, waardoor de brandhaartjes niet verspreid kunnen worden. In sommige gemeenten worden er bacteriën en aaltjes ingezet om de eikenprocessierups te lijf te gaan. Aaltjes zijn microscopisch kleine wormpjes, die samen met bacteriën op de bomen worden gespoten. De bacteriën zorgen ervoor dat de rupsen geen bladeren meer kunnen eten en dus sterven. De aaltjes zijn de natuurlijke vijand van de eikenprocessierupsen. Ze dringen namelijk door in de rups.